شهر تاریخی توس از جمله مراکز تهیه فرشهای نفیس دستباف در استان خراسان و شهر مشهد است. در بیشتر محلات شهر توس بساط دار قالی پهن است و قالیبافان در حال نقش زدن حاشیه، ترنج و سرترنج و درهمآمیختن پشم، کرک، ابریشم، پنبه، تار و پود اند. حاصل کار آنها فرشهای دستباف نفیسی است که البته بخش زیادی از سود آن به جیب دلالان و سوداگران صنعت فرش میرود.
حال این هنر سنتی و دیرین ایرانزمین به نسل امروز نیز انتقال یافته و بیشتر هنرستانهای منطقه آموزشی تبادکان که در حاشیه شهر مشهد قرار گرفتهاند، هنر قالیبافی را به دختران آموزش میدهند.
هنرستان فنی و حرفهای راه نور که در سال ۱۳۷۹ در بولوار شاهنامه، شاهنامه ۱۰ تأسیس شده است، یکی از هنرستانهای موفق در رشته صنایع دستی، بهویژه آموزش فرش دستباف و نفیس ایرانی، بافت جاجیم، بافت گلیم و زیلو بوده و دانشآموختگان این هنرستان هرساله جزو برترینهای رشته صنایع دستی بهویژه هنر فرشبافی در کشور هستند.
یکی از این دانش آموختگان اسماء میرکی است، او سال 1378 در خانوادهای هنردوست در محله چهاربرج به دنیا آمده است. اسماء سال دوازدهم در جشنواره هنرهای تجسمی استان آذربایجان شرقی شرکت میکند و رتبه برتر مسابقات را از آن خود میکند.
اسماء میرکی، ابتدا علاقهای به رشته فرش نداشت و در رشته صنایع دستی ثبتنام کرد. در میان دروس عملی این رشته کارگاه فرشبافی را نیز گذراند: «هر هفته چند ساعتی را پای دارقالی مینشستیم و استاد روش بافت و انداختن تار و پود را به ما نشان میداد، هنگامی که درحال بافت اولین فرش بودم، به نقش و نگار و رنگهایی که در دل آن فرش بهکار رفته، خیره میشدم. احساس نوعی آفرینش یا رابطهای همانند مادر و فرزند من را فرامیگرفت. بهتدریج و در ماههای بعد این علاقه بیشتر و بیشتر شد و من هر زمان که پای دار قالی مینشستم، تمام تمرکز، عشق و احساسم را در بافت فرش به کار میبردم و بهترین بافتهای خودم را به عزیزترین افراد خانواده و دوستانم تقدیم میکردم.»
این علاقه به هنر و شاخههای آن باعث میشود تا اسماء در رشتههایی همانند جاجیمبافی، سفالگری، آبرنگ و کار با چرم نیز دستی بر آتش داشته باشد و آثاری خلق کند که حتی مشتری نیز پیدا کند: «کارهای هنری من را با قیمت خوبی خریدند، سفارشاتی نیز داشتم که به دلیل مشغله تحصیلی، آن پیشنهادها را نپذیرفتم.»
اسماء با رشته جاجیمبافی هم بیگانه نیست، او سال یازدهم رتبه نخست رشته جاجیمبافی جشنواره هنرهای دستی استان خراسان رضوی را از آن خود کرد.
اسماء میرکی در سال دوازدهم برای حضور در رشته فرشبافی جشنواره هنرهای تجسمی که در استان آذربایجان شرقی و شهر تبریز برگزار شد، شرکت کرده و رتبه اول این رقابتها را از آن خود میکند.
او از خاطرات مسابقات بافت فرش در تبریز میگوید: در جریان سفر به تبریز راننده وسیله نقلیه ما در راه تصادف کرد و به همین دلیل چندساعتی دیرتر به محل مسابقه رسیدیم.
از طرفی استرس تصادف بر من تأثیر گذاشت به طوری که در ابتدای بافت و نشستن پشت دار قالی دچار اشتباه شدم و ترتیب تاروپودهای قالی را رعایت نمیکردم. بعد از چند دقیقه که متوجه این موضوع شدم، با وجودی که وقت زیادی نداشتم، عزم خود را جزم کرده و دوباره شروع به بافت قالی کردم.
در کنار من بافندهای از کرمان مشغول به کار بود. او نیز همانند من ابتدای کار را با استرس و اشتباه آغاز کرد، اما از جایی که به اشتباهش پی برد، دیگر به مسابقه ادامه نداد و محل را با ناراحتی ترک کرد، ولی من آمده بودم تا موفق شوم.
باوجود همه مشکلاتی که پیش آمده بود نظیر تصادف، تأخیر، استرس، اشتباه در شروع بافت فرش و همچنین حضور بافندههای سرشناس فرش از شهرهایی همچون تبریز، قم، کاشان، یزد، کرمان و... سرانجام بافت فرش خود را به پایان رسانده و با کسب رتبه اول رقابتها مزد سماجت، تلاش و امیدواری خود را گرفتم و باعث افتخار خانواده و هنرستان محل تحصیلم شدم.